Ana sayfa Analiz Türkiye CDS leri 300 puan üzerinde

Türkiye CDS leri 300 puan üzerinde

Bugün Türkiye CDS leri günlük %3.5 artışla 323 puan üzerine yükseldi.

Credit Default Swap(CDS), bir alacaklının, 3. bir kişiye belli bir ücret ödeyerek, alacağını garantilemesidir. Yani alacaklının, borçlunun iflas riskinden kurtulmasıdır. Bu riski, artık CDS satıcısı üstlenmiştir. Elbette belli bir ücret karşılığı. Bu ücrete “CDS premium”(CDS primi) denir.

Çok basitçe anlatacak olursam, diyelim ki bir arkadaşınızın size 100 TL borcu var. Ve siz arkadaşınızın bu borcu ödeyemeyeceğinden korkuyorsunuz. Başka bir arkadaşınız size şöyle bir öneride bulunuyor: “Bana her ay 1 lira ver, eğer arkadaşın ödeyemezse, 100 liranı ben vereceğim.” Kabul ederseniz, siz de CDS yapmış olursunuz.

Ülkeler ve büyük şirketler söz konusu olduğunda ise işler şöyle işliyor. CDS genellikle bonolar için kullanılıyor. Yatırımcı, elindeki bonoları garanti altına almak için, CDS satıcısına prim ödüyor. Olası bir iflasta, CDS satıcısı, yatırımcının bonolarının nominal değerini ödemekle yükümlü. Bu ödemeden sonra bonolar CDS satıcısına geçiyor. Yani aslında CDS satıcısı iflas etmiş bonoları satın alıyor. Artık ne kadarını kurtarabilirse.

CDS’ler hakkında en önemli nokta, CDS için ödeyeceğiniz primin ne kadar olacağıdır. Bunu ne belirler? Elbette ülkenin/şirketin iflas etme ihtimali… CDS satanlar, ülkenin iflas etme ihtimali yüksekse daha yüksek prim talep edeceklerdir. Aynı şekilde yatırımcılar da kendilerini koruma altına almaya daha istekli olacaklarından, bu yüksek primleri ödemeye razı olacaklardır. Böylece risk algısına göre arz-talep eğrilerinin kesiştiği yerde CDS primi oluşacaktır.Endeks tahmini yazıma bir kaç ülkenin primlerini(spreadlerini) koymuştum. Örneğin, Yunanistan’ın spread’i 450 bp (baz puan nedir?) civarında. Bu demek oluyor ki, bonolarınızı garanti altına almak için, her yıl nominal değerlerinin (par value) 4.5%’sini CDS primi olarak ödemeniz gerekiyor. Aynı spread, İrlanda için 170 bp civarında. Demek ki, piyasa İrlanda’nın batma ihtimalinin Yunanistan’dan daha az olduğunu düşünüyor.

Mahfi Eğilmez CDS’i şöyle tanımlıyor:

CDS, Credit Default Swap deyiminin kısaltmasıdır. Türkçede tam bir karşılığı olmadığı için CDS olarak kullanılıyor. Biraz zorlamayla da olsa zaman zaman “kredi risk primi” olarak adlandırılabiliyor.

CDS, bir kişi ya da kuruluşun, kredi sahibinin karşılaşabileceği alacağın ödenmemesi riskini belirli bir bedel karşılığında üstlenmeyi kabul etmesinin bedelidir. Bu çerçevede bir anlamda kredi sigortası gibi çalışır. Yunanistan devletinin borçlanma tahvilini alan bir kurum düşünelim. Bu kurum bu tahvil karşılığında Yunan devletine belirli bir faiz karşılığında belirli bir süre için kredi vermiş olur. Vade sonunda tahvili verecek ve anaparasını, birikmiş faiziyle birlikte geri alacaktır. Diyelim ki bu kurum Yunanistan’ın bu tahvilin bedelini geri ödeyeceğinden endişe duyuyor olsun. Bu durumda bu kurum bu tahvili CDS işlemi yapan kuruluşa götürecek ve ona belirli bir bedel ödemek suretiyle Yunan devletinin vade sonunda ödememesine karşılık CDS şirketinin ödemesi garantisini satın alacaktır. İşte bu kurumun CDS şirketine ödediği prime CDS primi (risk primi) deniyor. Bugünlerde Türkiye tahvilleri için CDS primi 185 dolayında bulunuyor. Türkiye’nin CDS primi Fed açıklamalarının ardından benzer yükselen ülke CDS primleriyle birlikte yükseldikten sonra tekrar düşüşe geçti. Bugün itibariyle bir Türk tahvili alan ve bunu CDS garantisine bağlamak isteyen kişi ya da kurumun tahvilin değerinin yüzde 1,8’i oranında risk primi ödemesi gerekmektedir.

Bir ülkenin ya da şirketin CDS primi ne kadar yüksekse borçlanma maliyeti de o kadar yüksek demektir. Çünkü bu prim ister istemez faize yansımaktadır.

Risk Derecesi Yüksekse Ne Olur?
Bir ülke ile ilgili risk algılaması bu tür uluslararası değerlendirmelerde ne kadar yüksek çıkarsa o ülkenin dış borçlanma için ödeyeceği faiz o kadar yüksek olacak demektir. Yüksek risk yüksek faiz talebine yol açar. CDS primi bir ülkenin tahvil borcunu ödeyememesi olasılığına karşılık yapılan bir sigorta gibi işler. Bir ülke dışarıya tahvil sattığında alan kurum o tahvilin ülke tarafından vadesi geldiğinde ödenmemesi olasılığına karşılık bedeli bir kuruluşa sigorta ettirmek istediğinde CDS primi devreye girer. Bu prim, bedeli sigorta edenin o sigorta karşılığında tahvil tutatı üzerinden aldığı primi gösterir. Bu prim ne kadar yüksekse tahvili ülkeden satın alanların isteyeceği faiz de o kadar yüksek olacak demektir.

Kredi derecelendirme kuruluşlarını beğenmiyor, yanlı buluyor, bize haksızlık yaptıklarını düşünüyor ve bu çerçevede eleştiriyor olabiliriz. Bunu yalnızca biz yapmıyoruz birçok ülke ya da kuruluş da yapıyor. Ne var ki sonuç değişmiyor. Yabancı yatırımcılar asıl olarak bu kuruluşların önerilerine göre yatırım yapıyorlar. Yatırım miktarı da istenecek faiz de buna göre belirleniyor. CDS primi, piyasanın bizim tahvillerimizle ilgili olarak nasıl bir risk algılaması içinde olduğunun en temel göstergesidir.

BİR CEVAP BIRAK

Please enter your comment!
Please enter your name here